BibliePolskie.pl

Strona tytułowa Pięcioksiągu Mojżesza

Strona tytułowa Psalmów w tł. I.Cylkowa z 1883r

Wydanie Księgi Pięciu Megilot z 1904r

Okładka reprintu wydania "Księgi Pięciu Megilot" z 2011 [Austeria]

Główne wydanie 1883

Psalmy, tłumaczył i objaśnił Dr. J. Cylkow. Warszawa. W drukarni Alexandra Ginsa. Nowozielna Nr. 37. 1883. s.423 [IMG SKAN]

Tłumaczenie

Izaak Cylkow

Fragment przekładu

Księga Ozeasza 6:1-6 [1] Zabierzcie się, a wróćmy do Wiekuistego; albowiem On rozszarpał, a On też nas uleczy, On zranił i On przewiąże. [2] Po dwóch dniach nas wskrzesi, dnia trzeciego dźwignie nas, abyśmy żyli przed obliczem Jego. [3] Poznajmy, dążmy usilnie poznać Wiekuistego - jako zorza poranna tak pewnem przyjście Jego, aby przyszedł niby deszcz do nas, niby deszcz późny, który zrasza ziemię. [4] Cóż Mi ci uczynić Efraimie? cóż uczynić tobie Judo, gdy wasza miłość jako obłok poranny, jako rosa, która wcześnie przemija. [5] Przeto musiałem uderzyć przez proroków, powalić ich wyrokami ust Moich, a musi sąd Mój jako światło wzejść. [6] Gdyż miłości żądam a nie ofiar rzeźnych, poznania Bożego bardziej niż całopaleń!

Więcej o przekładzie

Przedmowa tłumacza do wydania pierwszej częśći przekładu [Psalmów]:

Prawie zupełny brak podręczników egzegetycznych w piśmiennictwie krajowém, zmuszający młodzież żydowską szukać u obcych źródeł potrzebnych wyjaśnień przy studjach swoich biblijnych, spowodował mnie do podjęcia i wykonania niniejszéj pracy. W tłumaczeniu starałem się zachować żywość i barwność oryginału, przedewszystkiém jednak szło mi o ścisłe i dokładne oddanie znaczenia wyrazu. W komentarzach zwracałem szczególną uwagę na sytuacyą historyczną, na wyjaśnienie okoliczności w których każdy autor pieśń swą ułożył, bez dokładnego zbadania których, starożytne utwory, a zwłaszcza utwory poetyczne stają się ciemném zbiorowiskiem zdań, bez związku i treści. Niemniéjszą uwagę zwracałem na etymologią, wyjaśnienie figur retorycznych i trudniejszych zwrotów mowy, aby ułatwić początkującym zrozumienie właściwości i ducha języka hebrajskiego. W ogóle starałem się, o ile być może, rzucić światło na odrębny i mało u nas znany świat literatury biblijnéj, która oprócz znakomitéj, wewnętrznéj swéj wartości, przedstawia najwyższy interes pod względem religijnym.

Informacja o Cylkowie w "Polskim Słowniku Biograficznym", Kraków 1938, t. IV

Cylkow Izaak (1841-1908), kaznodzieja synagogi warszawskiej, tłumacz Pisma Świętego, ur. w Bieżuniu w ziemi płockiej, skąd również pochodził jego ojciec Mojżesz Aron C. (1813-1884), nauczyciel Szkoły Rabinów w Warszawie. Izaak C. ukończył Szkołę Rabinów w Warszawie (1859), po czym przez rok był uczniem Akademii Medyko-Chirurgicznej, a otrzymawszy stypendium stowarzyszenia Lomdej Torah, udał się na studia filozoficzne do Berlina; po czterech latach uzyskał stopień doktora filozofii i języków semickich w uniwersytecie w Halle na podstawie rozprawy pt: De cogitatione et existentia, inter se cohaerentibus. Po powrocie do Warszawy uzyskał (1865) urząd kaznodziei przy synagodze na Danilewiczowskiej, opróżniony po ustąpieniu dra Jastrowa, skompromitowanego wobec rządu rosyjskiego wystąpieniem w przededniu powstania oraz patriotycznymi kazaniami. C. musiał zrazu kazać po niemiecku, choć młodsza generacja Żydów, wówczas zupełnie spolszczona, tego języka nie rozumiała. Dopiero w r. 1878, podczas uroczystego otwarcia nowej synagogi na Tłomackiem, odważył się C. na krok stanowczy i w obecności generałgubernatora Kotzebuego i licznych urzędników rosyjskich wygłosił kazanie w języku polskim. Zarząd synagogi sporządził protokół z uroczystości, dał go do podpisu generałgubernatorowi i odtąd miewał C. kazania wyłącznie w języku polskim i w tym języku kształcił młodzież. Kierował bowiem szkółką religijną, utrzymywaną przez Zgromadzenie Synagogalne, do której uczęszczała na naukę religii młodzież tego wyznania ze wszystkich szkół warszawskich. Swe Kazania i nauki wydał w r. 1901 drukiem i z nich poznajemy patriotyczne stanowisko Cylkowa i jego polemikę z prądami narodowożydowskimi, które już wówczas poczęły się szerzyć wśród młodzieży żydowskiej. Największą jednak zasługę Cylkowa stanowi jego piękny i wzorowy przekład Pisma Świętego na język polski. C. był pierwszym Żydem, który się podjął tej pracy i wykonał ją podług wszelkich zasad nauki. Każdą księgę opatrzył wstępem i komentarzem, przy czym trzymał się drogi pośredniej między skrajną krytyką protestancką a tradycyjną nauką żydowską. Już w r. 1883 wydał C. przekład Psalmów Dawidowych (Psalmy..., W. 1883), po czym w r. 1895 wydał w Krakowie Pięcioksiąg, i to w dwóch wydaniach, z komentarzem i bez komentarza, w r. 1896 wydał Jezajasza, w r. 1899 Jeremiasza, w r. 1900 Ezechiela, w r. 1902 Przypowieści, w r. 1903 Księgę Joba i Księgę pięciu zwojów, w r. 1905 Przypowieści Salomona i Księgę Jozuego. Tu nastąpiła długa przerwa, podczas której, choć trapiony ciężką chorobą serca, dalej pracował nad przekładem Biblii oraz modlitewników świątecznych. Nie zdążył jednak wydać ich drukiem, gdyż zmarł 1 XII 1908. Pogrzeb jego był wielką manifestacją całego żydostwa warszawskiego oraz wielkiej części ludności chrześcijańskiej. Cała prawie prasa warszawska poświęciła C.-owi gorące wspomnienia. Dopiero w cztery lata po jego śmierci (1912) wydało Zgromadzenie Synagogalne dwa tomy Machzoru, czyli modlitw na wszystkie święta; w r. 1913 ukazały się pod redakcją jego następcy w urzędzie dra Samuela Poznańskiego: Księga Sędziów i Księga Samuela, a w r. 1914 Księga Królów. W rękopisie zostały do dzisiaj nie wydane księgi: Daniela, Ezry i Nehemiasza oraz Kronik. W r. 1913 wydano II tom Kazań i nauk Cylkowa.

Inni o przekładzie:

Czesław Miłosz - Wstęp do swojego tłumaczenia Psalmów

Najwyraźniej praca całego życia, dzieło Cylkowa, trwa jako samotny monument na cmentarzysku polskich Żydów. Jest to przekład poetycko piękny, a jak następnie mogłem się przekonać, bardzo wierny, i przez to jeszcze szczególnie użyteczny, że Cylkow stara się zachować kolejność słów oryginału. Wrażliwy na modulację, hebrajskiej frazy, nieco inaczej kształtuje werset, niż to czynią Biblie zarówno katolickie, jak protestanckie, zawsze, niezależnie od źródła, ulegające wpływowi składni łacińskiej (Biblia Brzeska być może wpływowi kalwińskiej Biblii francuskiej). Polszczyzna Cylkowa jest bogata, niestety, nosi znamię okresu niezbyt dla niej pomyślnego. Tym niemniej jego następca nie może nie odwoływać się stale do jego rozwiązań - często bardzo szczęśliwych - i praca polega jakby na ciągłej z nim rozmowie.

Kalendarium przekładu

Powiązane artykuły

Linki

Tekst tłumaczenia:

• Teksty wszystich wydań przekładów ksiąg. -  Tekst dostępny do przeglądania rozdziałami i w porównaniach wersetów.
• Tora Izaaka Cylkowa na Wikisource -  Początek pracy. Na razie dodano Gen: 1-10 + Powt.Prawa34. Gen1 razem z komentarzami !!!!
• Tekst przekładu Pięcioksiągu i Psalmów -  Sam przekład bez komentarza
• Przekłady biblijne Cylkowa -  Do pobrania pliki PDF udostępnione na stronie Stowarzyszenia Pardes. Do pobrania[2012-08-17]: Pięcioksiąg, Jeremiasz, Psalmy, Księga Przysłów, Hiob, Treny, Kohelet, Estery, Pieśń nad pieśniami Kopia strony

Skany tłumaczenia:

• Skany wszystkich tomów przekładu I.Cylkowa -  Strona z przeglądarką skanów, pozwalająca na szybkie poruszanie się po wybranych częściach.
• Skany przekładów Cylkowa na stronie Polona.pl -  Dostępne wszystkie tomy z wyjątkiem "Księgi Sędziów" [2019.04.27]

Przedmowy:

• Przedmowa do reprintu Tory Cylkowa z 2011 -  Dużo informacji o Cylkowie Kopia strony

Informacje o tłumaczeniu:

• Wydawnictwo Austeria -  Wydania reprintów dzieł Cylkowa. Wydania: Tora/Pięcioksiąg Mojżesza [2006], Księgi Pięciu Megilot [2007], Psalmy [2008], Księga Hioba [2008], Przypowieści Salomona [2009], Księga Jeremiasza [2009], Księga Ezechiela [2010], Izajasza[2011], Jozuego[2012], Sędziów [09.2012], Dwunastu Mniejszych Proroków [06.2013], Królów [04.2014], Samuela [04.2014].

Dodatkowy fragment przekładu

1 Król. 3,4-13 I udał się król (Salomon) do Gibeonu, aby tam ofiarować, bo była to wyżyna najprzedniejsza. Tysiąc całopaleń złożył Salomon na ołtarzu tym. W Gibeonie tedy ukazał się Wiekuisty Salomonowi we śnie, w nocy. I rzekł Bóg: Wyproś, co bym ci dać miał! I odpowiedział Salomon: Wyświadczyłeś słudze Twojemu, ojcu mojemu, Dawidowi, łaskę wielką, gdy postępował przed obliczem Twoim w prawdzie i sprawiedliwości, i uczciwości serca; a przechowałeś mu łaskę tę wielką i dałeś mu syna, zasiadającego na stolicy jego, jak to dziś jest. . Teraz tedy o Wiekuisty, Boże mój, Tyś ustanowił królem sługę Twojego miasto Dawida, ojca mojego, jam zaś jeszcze wyrostkiem młodym, a nie wiem, jak się kierować. A znajduje się sługa Twój wpośród ludu Twojego, któryś wybrał, ludu tak mnogiego, że nie można go zliczyć ani obrachować. Daj tedy słudze Twojemu serce, które by umiało sądzić lud Twój, a rozróżniać między dobrem a złem, bo któżby zdołał inaczej sądzić ten ogromny lud Twój. I spodobało się to Panu, że Salomon o podobną rzecz prosił. I rzekł Bóg do niego: Ponieważ prosiłeś o to, a nie uprosiłeś sobie długich lat, ani uprosiłeś sobie bogactwa, ani uprosiłeś sobie śmierci wrogów twoich, lecz prosiłeś o rozum, aby wyrozumieć prawo. Uczynię to wedle słowa twojego: dam ci serce mądre i rozumne, tak że podobnego tobie nie było przed tobą, a nie powstanie po tobie. Ale i to, o coś nie prosił, dam tobie: zarówno bogactwo, jak chwałę, aby P« ulobnego tobie nie było żadnego między królami po wszystkie dni twoje! [10]